®
§ i
Calorem* motu
excitari
notissimum est: manus per mutuam frictionem calescunt, ligna flammam
concipiunt, silice ad chaly-betn alliso scintillae prosiliunt, ferrum crebris
et vaÜdis ictibus malleatum excandescit; quibus cessantibus calor diminuitur
et productus ignis tandem extlnguitur. Porro calore concepto, corpora vel in
partes insensibiles resoluta per aerem dissipantur, vel in cineres
fatiscunt, aut
debilitata partium cohaesione liquescunt. Denique corporum
generatio, vita, vegetatio,
fermentatio, put-refactio calore promoventur, frigore retardantur. Ex
quibus omnibus evidentissime patet, rationem sufficientem caloris in motu esse
positam. Quoniam autem motus sine materia fieri non potest, necessum igitur
est,
at
ratio sufficiens caloris con~ istat in motu alicujus materiae.
§ 2
Quamvis autem in
corporibus calidis plerumque nullus motus visu percipiatur, tarnen per
effectus saepius se manifestat. Ita ferrum ad ignitionem prope
calefactum, licet
ad oculum quiescere videatur, corpora tarnen sibi admota alia fundit, alia in
vapores resolvit, hoc est, partibus eorum in motum excitatis, sibi quoque
* quo
nomine et virn ejus
intensiorem, ignem vulgo dictam, intelligimus-