videatur, corpora
tarnen sibi admota alia fundit, alia in vapo-res resolvit; et sie
insensibilibus eorum particulis in motum excitatis, sibi quoque motum alieujus
materiae inesse ostendit. Equidem non ibi motus adeo negandus est, ubi nullus
in oculos ineurrit. Quis enim negaret, vento impetuoso sylvam
perflante, folia
et ramos arborum agitari, licet e longinquo spectans nulluni motum visu
assequeretur. Quemadmodum vero hic ob di-stantiam, sie in corporibus calidis
ob tenuitatem particularum motus visum effugit: in utroque enim casu angulus
visionis tarn acutus redditur, ut neque ipsa objecta sub eo constituta, neque
motus eorum videri possit. Sed quoniam neminem, nisi quali-tatum occultarum
patronum aliquem fore arbitramur, qui calorem tot mutationum instrumentum
otiosae cuidam et omni motu destitutae materiae tribuat, ideo superfluum esse
censemus diutius hisce inhaerere.
§ 3
Cum autem agitatis
tenuissimis materiae particulis, nullus motus sensu visus pereipitur (§
2); ratio igitur sufficiens
caloris continetur in motu materiae intestino. *
§ 4
Materia in corporibus
duplex est, propria scilicet et pere-grina: prior corpora ipsa
constituit, posterior
spatiola a propria materia vacua replet. Quaeritur itaque, utra earum in motu
constituta calorem gignat. Huic quaestioni ut satisfiat, excutienda sunt
praeeipua phaenomena, quae circa corpora calida obser-vantur. Haec
consideranti occurrit, corpora speeifice graviora
*
Per motum intestinum
eum intelligimus, ubi integro corpore sensibil* eodem in loco haerente
particulae ejus insensibiles agitantur.