М.В.ЛОМОНОСОВ ТОМ 2 ТРУДЫ ПО ФИЗИКЕ И ХИМИИ

quorum prior magis incalescit, minus tarnen distenditur, quam alterum; posterior e contra minus calefieri, in majus tarnen spa-tium distendi solet. Denique corpora nonnunquam crescente calore contrahuntur, decrescente turgent, e. g. aqua et metalla fusa licet calore magis magisque incalescente continuo expan-dantur, contra vero eodem decrescente contrahantur; at quum primum validiore frigore in solidam massam congelantur, rur-sum turgent. Unde fit, quod glacies aquae, metalla vero solida fusis supernatare soleant. Ex his evidentissime elucet, exten-sione calidorum contractioneque frigidorum corporum ingressum egressumque calorificae materiae minime argui.

§ 31

Secundo radii solis speculo vel vitro caustico excepti non minus valide urunt, quam vivide lucent; unde rursus concludi solet, materiam calorificam, aetheriam, radios solis seu ignem elementarem in foco condensari; ideoque splendorem et calorem in eo intendi. Qui tarnen fit, quaeso, ut üdem radii solis a luna reflexi, instrumentis causticis in focum coacti, lucent quidem vividissime, ut vix ferre possint oculi; adeoque non secus ac Uli, qui a sole excipiuntur, per hypothesim debent esse densis-simi; calor tarnen in foco nullus sentitur. Sane si condensatio materiae, ex qua radii solis constant, caloris causa est, oportet igitur, ut etiam focus lunaris non multo minus quam solis sit urentissim'us, cum utrobique radiorum materia sit condensata. Haec difficultas non alias removeri resolvique poterit, nisi ra-düs in utroqae foco diversi motus concedantur. Qui quoniam intendi et remitti possunt, ad producendum calorem igitur et lucem