habeat, disquirendum
nobis incumbit. Ad hoc autem inserviet nobis proprietatum virtutis elasticae
primaria: scilicet, quod aer eo majore vi elastica gaudeat, quo magis vi
externa conden-satur, quoque propius atomi ejus ad se invicem accedunt.
§ И
Ponamus vero primum
particulas aeris dispergi actione ali-cujus fluidi subtilissimi inter illas
hospitantis. Quando igitur aer in vase aliquo solido in minus spatium urgetur,
fluidum illud äpsum simul comprimitur aut non comprimitur. Si prius, erunt 1)
latera vasis solidi
subtilissimo illi fluido impervia, adeoque particulae ejus debebunt esse vix
aut ne vix quidem aeris atomis subtiliores contra dicta § 10; 2) fluidum hoc
aget ipsum
in cohibentia vasa, adeoque non erit necessarium, ut particulae aeris fluido
illi innatent, cum illud in effectus elateris in corpora exercendos solum
sufficiat; 3)
particulae
illius conatum habebunt a se invicem recedendi, quare ratio hujus rei denuo
reddenda erit, atque adeo proposita quaestio haud soluta ma-nebit. Sin vero
posterius, tum 1) dictum fluidum in parietes vasorum etiam solidissimos nullam
fere vim
exercebit, quare nec in tenuissimas aeris atomos, quamcumque vim levitate et
volubilitate sua facile eludentes, agere quid poterit; 2) ubi aer in vase
compressus condensabitur, fluidi, quod vasa jam facil-lime penetrat, eadem
densitate manente, erit atomorum aeris quantitas in majore ratione ad
quantitatem fluidi, quam fuit ante compressionem. Idcirco vis fluidi pro
ratione quantitatis ejus minor erit, minores quoque in atomos aeris effectus
exseret; atque adeo aere vi externa in minus spatium compresso elastica
ejus virtus decrescet.
