nimium calida illam
excitare recusant. Porro ipsa per cande-factum igne ferrum et per glaciem
pariter propagatur. Quam ob rem sollicite perspiciendum et distinguendum esse
arbitra-mur ea, quae in causa electricae vis et ignis communia, quae diversa
sint. Quibus rite perpensis, et distincte evolutis, majorem in
meditationibus et doctrina de electricitate claritatem exori-turam esse
speramus.
Secundo, cum corpora
in diversa prorsus genera а natura alias discreta electricis phaenomenis in unum
as-sodentur, ita, ut vitrum, corpus fragile, durum, fixum, flam-mae
concipiendae minus capax, et ad mineralium regnum potis-simum spectans, cum
molli, tenaci, volatili et combustili serica materia, ad animale regnum
unice pertinente, primitivae electricitatis virtute in unam speciem
copulentur; rursum animal vivum et metallum, corpora naturae regno, imo toto
coelo dif-ferentia, derivativae electricitatis vinculo sint connexa: quam ob
rem ad veram hujus materiae theoriam condendam utilissi-mum fore judicamus, ut
corporum utriusque generis qualitates particulares sedulo examinentur; atque
eae, quae omnibus primitivae electricitatis corporibus communes sunt, non
secus ac illae, quae omnibus derivativa virtute gaudentibus insunt, probe
notentur: alias enim timendum erit, ne ipsorum palpabilium corporum
proprietatibus neglectis, insensibilium materiarum illecebris seducta mens
imaginationi magis indulgeat, quam rigo-rem judicii sequatur.
Tertio
denique, materiae
subtilis electricae, cui pori corporum patent, diversi et quidem tres concipi
possunt motus: nempe progressive, gyratorius et tremulus. Hic quoque
animadvertendum esse videtur, quae et quot motuum genera ad producenda
electrica phaenomena sufficiant: ne cui
