atque adeo sine Ulis
exquisitissima horologia frustra sunt. Interea navis pellitur procellae impetu,
detorquetur fluctibus a scopo proposito, acceleratur cursus secundo
mari, retardatur
contrario, vel ad laterales piagas vi illius urgetur. Per septimanas quando-
que
sie jactatus qui scire potest nauclerus, ubi quaerendi sint portus, ubi
evitanda brevia, scopuli, inaccessa praeeipitiis littora? Alia itaque
exeogitanda erunt navigantibus ad has difficultates amoliendas
instrumenta, quae,
quod dolendum, pauca usibus apta adinventa, pauciora adhuc, quae usu sunt
reeepta; quamquam magis necessaria esse videntur: cum nubilo coelo sueverint
atrocius saevire procellae, propius instare pericula. Id omne mecum reputans,
quantum ad potui, intendi animi vires ad exeogitanda nova remedia, quibus
tot incommoda averti possent; nec rae voto prorsus excidisse puto.
Duplicis autem
generis
illa esse animadverti. Alterum requi-rit instrumenta secundum theoriam optime
elaborata, quae modico praeeunte examine practico usurpari possint; cujusmodi
sunt Amussium autographum, item Dromoscopium, Cymatometrum et
Salometrum, quae
suo loco describuntur et explicantur.
Alterum vero genus
longam adhuc experientiam postulat, Postulat labores et vigilias
nautarum, ingeniosas
Physicorum et Mathematicorum lucubrationes. Consistit autem in vera theoria
fluxuum maris et phaenomenorum acus magneticae, fidis observationibus fundata.
Singula pro virili persequor in tertia parte hujus opusculi, de erudita
navigatione, quam omnibus navigandi studiosis, increpante Plinio, commendo:
„Immensa multitudo, aperto quodeunque est mari, hospitalique littorum omnium
appulsu navigat, sed lucri non scientiae gratia; nec repu-tat caeca mens et
tantum avaritiae intenta id ipsum scientia tutius posse fieri".