aut
Iapidis fere
invenies, quod frictione odorem sulphuris non ■edat, eoque
praesentiam illius non arguat.
Mirabitur quis
sulphureum subterranei ignis alimentum per tot saecula, quibus tarn multi
hiatus flammas excitant, non esse con-sumptum? At ex quantitate sulphuris e
terrae gremio exacti judicare fädle potest, quam ingens apparatus intus
recondatur, ad cujus «opiam consumpti ab omni aevo per montium incendia
quantitas adeo exiguam habet rationem.
Hoc tarn copiosum
subterranei aestus alimentum, jure meri-toque primas in regno minerali obtinet.
Etenim nil ad essentiam suam necessarium vegetabilibus aut animalibus acceptum
ferre debet; nec ullum metallum sine ipso gigni claris indiciis colligitur.
Videtis jam, Auditores,
intestini caloris in sinu terrae fomen-tum universale, ubique terrarum
praesens; et jure jam expectatis, ut Vobis ostendam ipsam causam, cujus vi
tanta sulphurei alimenti «xuberantia flammam concipere cogatur. Ad haec
respondeo, intestino motu insensibilium partium in corporibus, adeoque in
sulphure etiam, majorem produci frictionem, propter validam incumbentium
corporum pressionem, quae eo major, quo
pro-tfundior
est
Situs
corporis
pressi. Frictione calorem et ignem excitari potissimum in sulphure necesse
est; tamque
diu perdurare, quam diu continuatur ipsa pressio.
Qui ignis pro varia
partium terrae, ad superficiem propius accedentis, indole plus aut minus
viget; et copiosiore pabulo nutritus foras prorumpit, aut eo consumpto
emortuus exstinguitur, vel contraria vi repressus cohibetur; donec novo
sulphuris fomento «x imis subterraneis anfractibus subministrato (quod per
subli-mationem sulphuris facile fieri potest) rursus vires resumit et superas
in auras flammas et terrorem emittit.
Calorem igitur
atque
ignem in gremio terrae vigere continuo affatim intelleximus. Videndum porro
incumbit, utrum ibidem
