insuper, quod pro
diversa corporum gravitate atque duricie-diversus deprehendatur, ita ut ejus
intensionem ponderi corporis, cum ratione cohaesionis partium illius
conspiranti proportionalem esse experientia edocuerit, manifesto
indicio, cohaerentem
mate-riam corporum materiam caloris eorum esse. Quamvis autem materia
cohaerens duplex sit, propria, ex qua corpus constat, et peregrina, quae in
spatiolis a propria materia vacuis hospi-tatur; verum tarnen quoniam utraque
cum ipso corpore movetur, et in unam massam coaluit, fieri profecto non
potest, quin propria in motum calorificum exagitata, eodem simul moveatur
peregrina, et vice versa: quemadmodum spongia calida frigi-diorem aquam in
porös receptam calefacit, et vicissim, calidior aqua frigidiorem spongiam.
§ 6
Motum intestinum
triplici ratione fieri posse concipimus; ni-mirum 1) si particulae corporis
insensibiles locum continuo mutant, vel 2) in eodem loco persistendo continuo
gyrantur, aut
denique 3) per insensibile
spatiolum insensibili tempusculo ultro citroque continuo agitantur. Primum
genus progressiv!, alterum gyratorii, tertium tremuli* motus intestini nomine
salu-tamus. Rursum itaque ratio reddenda est, a quonam istorum motuum calor
proficiscatur. Quod ut appareat, principiorum loco sequentia ponenda sunt. 1)
Eum motum intestinum
caloris causam non esse, si quem in quibusdim corporibus calidis nullum esse
fuerit demonstratum. 2) Nec eum motum intestinum causam caloris existere, quo
praeditum est corpus minus calidum, quam aliud, quod eodem motu caret.
» В оригинале
ошибочно alterum tremuli, tertium
gyratorii.
