propagata
frictione in
motum gyratorium excitantur. Hinc igitur patet ratio, qua corpora per mutuam
frictionem incalescunt. *
§ 18
Quando virga ferrea
longiore fricatur clavus ferreus, tum singulae particulae in superficie virgae
constitutae impingunt in particulas clavi sibi obvias. Quoniam autem
superficies virgae frictioni exposita major est, quam superficies clavi, major
igitur vis particularum impingit in superficiem clavi, quam in superficiem
virgae, consequenter particulae clavum constituentes crebrioribus ictibus
exagitatae promptius in motum gyratorium excitari debent, quam particulae, ex
quibus virga constat. Unde mirum non est, quod clavus prius et magis
incalescere soleat quam virga.
§ 19
Si corpus calidum A est in contactu cum
alio corpore B, quod est minus calidum, particulae corporis A in contactu
constitutae,
quoniam celerius gyrantur, quam particulae corporis В illis contiguae (§
15), orta mutua frictione
particulae corporis A accelerant motum gyratorium particularum corporis B, hoc
est partem motus
sui illis communicant; adeoque tantum his decedit, quantum accedit
illis. Quoniam
autem gradus caloris in corporibus determinantur celeritate motus
particularum
* Corpora quo duriora
sunt, eo particulae eorum firmius cohaerent, consequenter aliis particulis in
eas impingentibus loco suo diffi ilius de-trudi possunt, atque adeo citius in
gyrum agi debent; ul i vero particulae aliis impingentibus loco suo facile
cedunt, tardius in motum gyratorium eumque leniorem excitantur. Unde
fit, quod
corpora duriora citius et vali-dius per frictionem incalescunt, quam quae
molliora sunt.
