simam invenio, nempe
ubique praesentem aetherem. lue locum ejus non satis declarat; ego extra
atmosphaeram pono. Hie non
ostendit, quo illa fiat modo; ego luculenter explico. Ille nullis argumentis
probat; ego etiam explicatis phaenomenis confirmo. Hinc quoque nemo
exästimabit, me arreptas illius cogitationes ulterius explanasse, praesertim
cum jam haec oratio, ut dixi, esset exarata, me tum primum de Franclini
conjectura compe-risse constet. Insuper de lumine boreali Ode anno 1743 a me
composita, et 1747 vernaculo sermone
impressa, continet medi-tationes meas ex motu aetheris auroram septentrionalem
oriri posse testantes. Ceterum vapores ad frictionem electricam pro-ducendam
таге apertum sufficere
potest; quos copiosos satis in substantia ipsa aquae prodit cum nocturno
tempore viam navis flammeam repraesentet. Quippe luculae illae in aqua marina
post puppim emicantes non absimilem originem habere videntur ab ea, unde
aurora borealis proficiscitur. Etenim mul-toties in septentrionali
Oceano, circa
70 latitudinis gradum, observavi
eas esse sphaericas. Aqua marina post puppim praesertim in gyrum ocyssime
acta vortices format, et vi centrifuga pulsa globos cavos et ab aere vacuos
efficit, qui frictione cir-cumrotatae aqueae superficiei cum oleosis et
salinis particulis productum electricum lumen in se vibrant, non secus ac
vacui globi vitrei.
XVIII. Non partim certitudinis etc.
(p. 80, I. 29). Auroram
borealem et fulgetra simul observavi anno 1745 die 25 Augusti,
hora 11 pomeridiana. Aliquando
vero tonitrua et aurorae borea-
les alternatim sese excipiunt; ut anno 1748, Augusti die 5, 6,
9, 23, 28 fulmineae tempestates saevierunt; die vero 17, 18,
19 ejusdem
mensis aurorae boreales apparuerunt.
XIX. Conspicunm lumen etc.
(p. 82, 1. 8). Aetheris solius
motu lumen produci posse sequenti modo ostendo [fig. 12].
Sit
motus in particulis aetheris ita comparatus, ut quando series
earum ab et ef vibrantur ex a et e secundum b et /, eo ipso
