differe, ut aestivo
tempore altera herbis virescat, altera jugi tecta glacie aut nive indurata
rigeat; caeteris circumstantiis utrinque paribus, ut phaenomenon diversae
solis actioni imputari non possit. Unde non vana conjectura
colligitur, internum
riparum solum caloris et frigoris subterranei intensitate differre.
His phaenomenis
congrue
videtur respondere sequens medi-tatio, quam ad causam subterranei frigoris
reddendam sufficere autumo. Vidimus superius non solum urbes aut insulas, sed
integras regiones motae hiatibus terrae absorberi. Quid igitur nürum, si
quassatis eis locis, qui aut polari circulo subjecti, aut montium arduo
supercilio supra terminum gelidae regionis in atmosphaera elevati, perpetua
glacie constringuntur, tanta illius moles in sinum fissae terrae olim fuerit
recepta; et superingestis terrae tractibus sepulta a solis fervore prorsus
remota? Docuit etiam vulgus experientia, glaciem in cellis clausam per totam
aestatem conservari. Quae cum viginti orgyas cubicas raro excedat; quantum
itaque temporis requiretur ut liquescat in sinu terrae glaciei multitudo, quae
aliquot myriades cubicarum orgya-rum efficit? Saecula equidem multa elabi
oportet, antequam excessum frigoris sui contiguo sibi solo
communicaverit, ipso
congelato; tandem vero fecerit aequilibrium, subterraneo calori
■cesserit, ultimo in
aquam resoluta fuerit. Quam longum adhuc naturae laborem requiritur aevum! Non
hominum duntaxat gene-rationes numerari, sed gentes integras oriri et
intercidere interea possunt. Haec quamvis ita fieri adeo verosimile
sit; calorem
tarnen subterraneum multo potentiorem esse frigore nemo ibit inficias; cum hoc
adventitium a terrae superficie, et frigidi aeris tantum soboles sit; ille
autem indigena, inque suo regno latissime dominetur.
Post copiosum et
inflammabile sulphur offerunt se jam illae materiae, quae ex vegetabili et
animali regno ortae, cum mine-ralibus inierunt consortium, postquam gremio
terrae fuerint clausae. Ex eorum autem numero primum locum meretur sal
fossilis, qui quamvis inter mineralia numerari solet; verum tarnen
