motum alicujus
materiae
messe ostendit. Equidem non ibi motus adeo negandus est, ubi nullus in oculos
incurrit: quis enim negabit, vento" impetuoso sylvam perflante, folia
arborum et ramos agitari, licet e longinquo spectans nullum motum visu
assequeretur? Quemadmodum vero hic ob distantiam, sie in corporibus
calidis, ob
tenuitatem particularum motae materiae, agitatio Visum effugit: in utroque
enim casu angulus visionis tarn acutus est, ut neque ipsae particulae sub eo
constitutae, neque motus earum videri possit. Sed neminem nisi qualitatum
occultarum patronum aliquem fore arbitramur, qui calorem, tot mutationum
instrumentum, otiosae cuidam et omni motu, adeoque et vi movendi destitutae
materiae tribuat.
§ 3
Quoniam vero Corpora
duplici motu agitari possunt, totali, quo, quiescentibus juxta se invicem
partibus, totum
corpus mutare continuo suum locum, vel intestino, qui in mutatione Situs
insensibilium partium materiae coneipitur; et quia totali saepius pernicissimo
nullus, et nullo magnus calor observatur; patet ergo calorem consistere in
motu materiae intestino.
§ 4
Materia in corporibus
duplex est, cohaerens, nempe quae cum toto corpore movetur et impetum
facit, atque fluminis instar porös illius interlabens. Quaeritur
itaque, quaenam
earum in motu constituta calorem gignat. Huic
quaestioni ut satisfiat, excutienda sunt palmaria phaenomena, quae circa
corpora calida observantur. Ea vero consideranti occurrit: 1) calorem in
cor
