Suspicabitur forte
lector has mutationes penduli a mutatio-nibus caloris et frigoris, aut a
nutatione domus proficisci; verum tarnen prius dubium destruitur, quod
adpositi thermometro alterutri ardentes carbones producebant inter illa, quae
concor-dantia sunt, differentiam octo graduum, per horae tempus, indices
autem penduli mutabantur, meridianus 2/l0
lineae, orientalis
nullam sensibilem mutationem prodidit. Cum vero differentia a calore
ordinario in thermometris nunquam duos gradus adaequabat; patet inde tantam
mutationem, quae in indicibus penduli spectatur, a variatione caloris et
frigoris non pendere. Alter scrupulus prorsus locum non habet, cum aedificium
ejusmodi mutationibus subjectum esse non possit. Nam 1) illae sunt
periodicae, et
motui Solis atque Lunae respondent, quod singulari tractatu publici faciam
juris, auctis cum tempore observationibus. 2) Majores mutationes
fiunt secundum longitu-dinem domus, nempe orientales; minores juxta
latitudinem, seu meridionales: cum tarnen contrarium fieri oporteret: nam
longi-tudo domus est ad latitudinem, ut 3 ad 1. 3) Murum domus meridianum sol
12 horis ferit, et verno
hoc tempore terra prius in meridiana quam in septentrionali parte regelavit:
unde domus si declinaret, austrum versus potius id faceret, cui rei
observatur contrarium in pendulo hoc tempore. Nam numerus crescit ab Oriente
occidentem versus magis
quam ab austro ad boream.
Insuper fluentum Moica eandem
australem partem
alluit; unde etiam domum ad austrum esse proniorem debere patet; . at
contrarium in motu penduli observatur. Hinc dubium nullum restare
videtur, mutationes
penduli non a nutationibus aedificü oriri, sed a vera mutatione centri gravium.
At observationum sedula continuatio
et cum
factis per diversa loca similibus experientiis collatio omnem eximet scrupulum.
